Ontdek het ambacht: pottenbakken

Maker Lydia Elisabeth Pieksma (26) lydiaelisabethpottery.nl, @lydiaelisabethpottery
Werkplaats atelier aan huis van circa 16 m² in Oosterbierum
Opleiding vooropleiding AMFI, mbo Creatief Vakmanschap, Friesland College
Technieken boetseren, klei draaien, ringen opbouwen, decoreren, bakken, glazuren
Favoriete gereedschap 'Mijn mirette, een houten handvat met een stalen boog die overtollige klei wegschraapt.'

Atelier aan huis

Een huis met voor- én achtertuin voor 90.000 euro, waar vind je dat nog? In Friesland, zo ontdekte Lydia Elisabeth Pieksma toen ze er een opleiding volgde tot keramist. En die schuur achter het huis kon mooi een werkplaats worden. 'Het is een lelijk betonnen ding', zegt Lydia lachend, 'maar ik ben er superblij mee. Hiervoor woonden mijn vriend en ik in een tiny house op het land van een boer, en huurde ik ergens anders werkruimte. Een atelier aan huis is veel fijner. Als keramist ben je eigenlijk constant bezig met de vraag: hoe snel droogt de klei? Want om scheuren te voorkomen, moet je op het juiste moment bakken, of een kleiwerk juist uit de oven halen. Sinds we hier wonen, kan ik ook 's avonds even checken of alles goed gaat.'

LEES OOK
Ontdek het ambacht: glasblazen en aardewerk kunst

'Wow, dit is het'

Dat ze in Friesland terechtkwam, was puur toeval. Eigenlijk was Lydia van plan iets met kleding te gaan doen, maar tijdens de vooropleiding van het Amsterdam Fashion Institute ontdekte ze dat dit haar te beperkt was. 'Ik wilde iets bouwen, iets maken in 3D', vertelt Lydia. 'Bij een open dag van de opleiding Creatief Vakmanschap in Leeuwarden zette ik eigenlijk voor het eerst mijn duimen in klei. Wow, dacht ik, dit is het. Het mooie van klei is dat je begint met weinig en eindigt met kralen, tegels, een lamp of wat dan ook. Het is een aards, vrij grenzeloos materiaal. En na een paar keer kneden, gaat het al de hoogte in.'

Inspirerend Friesland

Er was alleen één probleem: in Amsterdam, waar Lydia is geboren en getogen, kon ze geen mbo-opleiding tot keramist vinden. 'In Friesland zat een goede, dus ben ik daar naartoe gegaan. Aanvankelijk pendelde ik op en neer, maar al snel werd ik verliefd op Friesland. Je kunt er dus nog gewoon een betaalbaar huis vinden, maar wat me vooral aantrok, was de omgeving. Ik functioneer het best in stilte en dat vind je hier volop. Tien minuten lopen hiervandaan is een dijk, waar ik altijd inspiratie opdoe. Ik vind er bloemen die ik in de klei druk, of bedenk al turend over het water dat ik eens moet gaan experimenteren met een golfpatroon.'

Na de opleiding ging Lydia in de leer bij ervaren keramisten. 'Dit is een uitstervend beroep', zegt ze. 'Veel oudere ambachtslieden gaan met pensioen en zijn wel een beetje klaar met het begeleiden van nieuwkomers, maar via via vond ik er toch een paar die hun geheimen wilden delen. Wat die vakmensen gemeen hebben, is dat ze aardewerk maken met een draaischijf en niet met behulp van mallen, zoals je tegenwoordig vaak ziet. Zelf vind ik draaien de enige manier om dit ambacht te benaderen. Een mal maak je één keer, die vul je met klei en elk kopje komt er precies hetzelfde uit. Met een draaischijf maak je telkens iets unieks. Ik moet in alle rust werken, want iedere beweging komt terecht in de klei. Daarom luister ik hier bijvoorbeeld ook nooit naar muziek.'

LEES OOK
Ontdek het ambacht: kleurrijk keramiek

Hideaway

De opgeknapte schuur die nu dienstdoet als atelier, is sober ingericht. Twee cilindervormige ovens, een wals om grote platen klei mee te maken en twee stellingkasten: eentje voor werk dat nog moet drogen, de ander voor de voorraad mokken, schalen, borden, bakjes, vazen en wanddecoraties van Lydia Elisabeth Pottery, zoals Lydia's bedrijf heet. 'Eens per maand zet ik een webshop-update op Instagram, daar werk ik naartoe. Daarnaast verkoop ik aan een aantal vaste woonwinkels. Ik vind het fijn om te zien wat nog op voorraad is en wat ik bij moet maken. Verder heb ik hier werk staan van keramisten die ik bewonder, zoals mijn vriendin Jeltje Borneman. Dit is mijn hideaway. Vaak zet ik de deur open als ik werk, zodat ik uitzicht heb op mijn kippen.'

Lydia's werk kenmerkt zich door ingetogen kleuren en ronde, organische vormen. Vaak decoreert ze haar vazen met een soort schakelkettingen van klei eromheen en ook haar enorme muurhangers bestaan uit aardewerken ringen die in elkaar grijpen, zoals bij een kinderslinger gemaakt van papieren stroken. 'Ik heb een tweedehands strengenpers gekocht', verklaart Lydia, 'een apparaat waarmee je lussen van klei kunt maken. Het is leuk om daar mee te spelen, dus dat komt terug in mijn ontwerpen. Zo ga ik te werk bij alles wat ik maak: ik laat me inspireren door wat ik tegenkom. Iemand op straat, een bijzonder gebouw of een textuur. Ik heb altijd een rood schetsboek bij me, waarin ik al mijn ideeën opschrijf.'

Geen chemische kleuren

Populaire artikelen in haar webshop zijn Lydia's adventskandelaar – een ring waarin je naast kaarsen ook bloemen kunt steken – en de zogeheten langoorbeker: een mok met een extra groot oor eraan. Beide zijn afgewerkt met mat, wit gespikkeld glazuur; de langoorbeker is ook verkrijgbaar met witte en bruine strepen. 'Ik vind de kleur en het gevoel van klei zo mooi dat ik er geen chemische kleuren overheen wil glazuren', zegt Lydia. 'Liever werk ik met aardetinten. Ik gebruik een basisglazuur waaraan ik ijzer, koper of tinoxide in poedervorm toevoeg. Tijdens het bakken wordt dat respectievelijk bruin, groenig of wit.'

Als de tuin tussen haar huis en het atelier is aangepakt, wil Lydia er workshops gaan geven, zoals 'Klei meditatie'. Lydia: 'Klei reflecteert, zei mijn leraar altijd, en dat is helemaal waar. Via je handen en het materiaal kun je in een fijne flow komen. Deze omgeving past daar perfect bij; het leven is hier zen. Dat gevoel wil ik in mijn werk stoppen én doorgeven aan mijn cursisten.'

Bron: vtwonen 01-2022 | Tekst Eveline Stoel | Fotografie Ernie Enkelaar