Praktisch en sfeervol: dit is wat keukenverlichting kan doen

Shine bright! Deze verlichting is nodig in de keuken

De keuken is vaak het kloppende hart van het huis. Het is de plek waar je jouw kookkunsten laat zien, waar het gezin samenkomt én waar je op zaterdagavond een borrel voor vrienden voorbereidt. Deze verschillende functies vragen om bijpassende verlichting. Het moet praktisch zijn, want niets zo vervelend als slecht licht bij het koken. Maar het moet wel sfeervol zijn. Wel zo gezellig wanneer je een etentje hebt!

In hedendaagse keukens wordt vaak ledverlichting gebruikt. Niet zo gek, want het is duurzaam en energiezuinig. Gelukkig is het allang niet meer zo dat ledverlichting alleen maar verkrijgbaar is in een helderwitte kleur. Inmiddels zijn er alle kleurtinten die je nodig hebt.

Waar moet je op letten bij lampen voor de keuken?

Verderop in dit artikel laten we je stap voor stap zien hoe je een lichtplan maakt voor de keuken. Maar voordat je lampen gaat aanschaffen, is het handig om een paar praktische dingen te weten. We beantwoorden een paar veelgestelde vragen.

Hoeveel lampen heb je nodig?

Het aantal lampen in de keuken is natuurlijk afhankelijk van de oppervlakte. Hoe groter de ruimte, hoe meer licht je nodig hebt. En hoe meer ramen, hoe minder kunstmatig licht je hoeft toe te voegen.

De Europese Unie adviseert 300 tot 500 lux in de keuken. Met 1 lux wordt 1 lumen (de lichtopbrengst) per vierkante meter bedoeld. Is je keuken 10 vierkante meter? Dan heb je 300×10=3000 lumen nodig voor een degelijke verlichting. Het aantal lumen vind je op de verpakking van de lamp. Werk je met spotjes? Houd dan 1 spot per 3 vierkante meter aan.

Lees ook:

Alles over verlichting: van lampen tot lumen

Hoeveel watt is goed voor de keuken?

Het wattage van de lamp geeft aan hoeveel energie hij verbruikt. Hoe meer watt, hoe feller de verlichting. Tegenwoordig vind je bijna alleen maar ledlampen. Deze zijn energiezuinig en hebben een laag wattage. In de keuken wordt meestal gekozen voor 3 tot 4 watt. Voor het werkblad 5 tot 6 watt.

Welke lichtkleur kies je in de keuken?

Terwijl je kookt, wil je zien wat je aan het doen bent. Kies daarom voor een lichtkleur van 3000 tot 4000 kelvin. Zeker boven je fornuis en werkblad is goed licht erg belangrijk. Om iets meer sfeer te creëren kun je de plafondlamp(en) een tintje warmer doen. Bijvoorbeeld 2200 tot 2700 kelvin ledlampen.

Let op de materialen!

Kookdampen maken je lampen vies en vochtig. Het is dus verstandig om voor een afgeschermde lichtbron te kiezen, zodat vocht niet bij de lamp komt. Daarbij is het slim om materialen te kiezen die makkelijk schoon te maken zijn zoals staal, metaal, glas of kunststof.

Het verschil tussen direct, indirect en diffuus licht

Direct licht:

• Schijnt rechtstreeks op het oppervlak en heeft een duidelijke bestemming.
• Zorgt voor veel reflectie en harde schaduwen, waardoor het minder geschikt is voor werkplekverlichting.
• Als je direct licht als basisverlichting gebruikt, heb je meerdere lichtbronnen nodig.

Indirect licht:

• Weerkaatst op het plafond of een muur. De omgeving wordt gebruikt om de ruimte te verlichten.
• Is een mooie manier om sfeer te creëren in een ruimte.
• Het licht is wat zachter, dus je hebt meerdere lichtbronnen nodig om een ruimte genoeg te verlichten.

Diffuus licht:

• Egaal licht dat over de gehele ruimte wordt verdeeld.
• Geen harde schaduwvorming of reflectie, waardoor het geschikt is als functionele verlichting.

Een lichtplan maken voor de keuken: stap voor stap

Bij het uitkiezen van de keukenverlichting is een goede planning belangrijk. Heb je een nieuwe keuken uitgezocht? Neem dan meteen de verlichting in overweging. Gelukkig is het goed te doen om een eigen lichtplan te maken. Je begint met een plattegrond van de ruimte, waarop je aanwijst waar je licht wil aanbrengen. Daarna bepaal je het aantal lichtpunten, de locaties en wat voor effect de verlichting moet hebben. Wij helpen je op weg met een handig stappenplan.

Stap 1: De basisverlichting

De eerste stap is vanzelfsprekend de basisverlichting. Het zijn de lampen die jij als eerste aanzet, wanneer je de keuken binnenloopt. Een plafondlamp is hier het meest geschikt. Dit kunnen plafondspots of losse lampen zijn. Of wat dacht je van keukenverlichting aan rails? Door middel van de draaibare spots kun je de ruimte naar eigen inzicht creatief verlichten. Na een tijdje toch niet tevreden over het lichteffect? Dan pas je de rails gewoon aan.

Een paar tips:

• Een dimbare lamp waarbij zowel de helderheid als de lichtkleur kan worden aangepast, is ideaal. Zo bepaal je zelf de sfeer! Denk hierbij aan inbouwspots.
• Basisverlichting staat het vaakst aan van alle keukenverlichting. Kies dus voor verlichting die lang meegaat. Ledverlichting heeft een lange levensduur van 15 tot 20 jaar.

Stap 2: Functionele verlichting

Misschien hoop je met alleen plafondverlichting klaar te zijn, maar helaas heb je nog meer functionele verlichting nodig. Licht boven je keukenblad bijvoorbeeld, zodat je goed kunt zien wat je aan het koken bent. Hiermee voorkom je dat je zelf een schaduw op je werkoppervlakte werpt. Er zijn meerdere oplossingen om verlichting boven het keukenblad te creëren:

Lamp boven het kookeiland

Wanneer je de gelukkige eigenaar bent van een grote keuken met kookeiland, kun je een paar prachtige (hang)lampen kiezen om het eiland mee te verlichten. Afhankelijk van de functie van het keukeneiland, kies je de verlichting. Kook je aan het eiland? Kies dan neutraalwit, dimbaar licht. Is het een eiland met barretje waar je voornamelijk aan eet of een krantje leest? Dan mag de lichtkleur iets warmer zijn.

Hanglampen boven het keukenblad

Als je een keuken zonder bovenkastjes hebt, kun je een paar hanglampen boven het aanrecht bevestigen. Mooie, zwartstalen exemplaren voor een industriële look bijvoorbeeld. Of wat dacht je van een paar losse pendels voor een speels effect? Je kunt ook kiezen voor lampen met een draaibare kop. Zo kun je je werk in de spotlights zetten. Ideaal!

Verlichting onder de keukenkastjes

Onder de keukenkastjes is een goede plek om extra werklicht te plaatsen. Omdat de afstand tussen de kastjes en het aanrecht klein is, mag je zuinig zijn in de felheid en de hoeveelheid licht. Kies voor opbouw- of inbouwspotjes met een geringe diepte, waardoor je ze makkelijk in de kastjes bevestigt. Een andere manier zijn ledstrips onder de keukenkastjes. Deze geven de keuken meteen een moderne, strakke look!

Een paar tips:

• Functionele verlichting komt het beste tot zijn recht in een neutraalwitte lichtkleur (dus niet te warm).
• Ga je voor een hanglamp? Kijk voor een model dat in hoogte verstelbaar is. Zo kun je de lampen zelf ‘op maat’ maken. Zorg ervoor dat ieder gezinslid, groot en klein, onder de lamp kan werken zonder zijn of haar hoofd te stoten.

Stap 3: Sfeerverlichting

En ten slotte misschien wel het leukste onderdeel: de sfeerverlichting! Als het eten op tafel staat, is het tijd om wat meer sfeer in de keuken te creëren. Vooral wanneer je een leefkeuken hebt, is dit essentieel.

Ledtrips

Als kers op de taart kun je gezellige accenten aanbrengen in het lichtplan. Hiervoor zijn ledstrips een uitkomst! In de servieskast, in de keukenkastjes of zelfs in de keukenla. Het liefst natuurlijk met sensor, zodat het licht aangaat bij het openen van de kast of la.

Wandlampen

Met wandlampen kun je iedere kamer een chique gevoel geven. Benadruk een schilderij, poster, fotolijst of ander kunstwerk met een wandspot of maak een donker hoekje net wat gezelliger. Wandverlichting kan in de keuken ook fungeren als werkverlichting. Maak dan wel meerdere lichtpunten boven het aanrechtblad.

Verlichting boven de eettafel

Heb je een hoog plafond? Dan mag je best voor een eyecatcher-lamp boven de eettafel gaan. Een drietal robuuste hanglampen bijvoorbeeld. Vind je dezelfde lampen naast elkaar maar saai? Dan ga je toch gewoon voor twee verschillende!

Een paar tips:

• Kies bij sfeerverlichting voor een warmwitte lichtkleur. Dat oogt net wat gezelliger dan neutraalwit.
• Dit is hét moment om je woonstijl door te trekken in de verlichting.

Lees ook:

Tussen kunst en licht: een stijlvol lichtplan

Inspiratie voor keukenverlichting

Je weet nu waar je moet beginnen, maar soms is het fijn om even bij anderen af te kijken. Deze keukens hebben stuk voor stuk een prachtig lichtplan.

Welke soorten keukenverlichting zijn er?

Nu je het lichtplan voor elkaar hebt, kunt je de lampen gaan aanschaffen. Maar ook hierin is ontzettend veel keuze. Met of zonder snoer. Een dimmer of toch een draadloze afstandsbediening? Wij zetten ze voor je onder elkaar.

Met stekker

De meeste verlichting komt met een stekker. Laat je goed informeren over het aansluiten van de verlichting. Je wil natuurlijk niet overal in de keuken losse snoeren.

Zonder snoer

Voordeel: je hebt geen snoeren die door muren, kastjes of plafonds moeten worden gelegd. Nadeel: de batterij moet naar verloop van tijd worden vervangen. Maar lampen zonder snoer kunnen heel handig zijn voor een huurhuis. Of als je snel extra licht wil creëren in een donker hoekje. Liever geen gedoe met batterijen? Er bestaan ledstrips die oplaadbaar zijn via een USB-kabel.

Met schakelaar

De meeste verlichting heeft een simpele aan en uit-knop. Een tip is om alle knoppen dichtbij elkaar te plaatsen, zodat je gemakkelijk alle lichten in één keer aan en uit kunt zetten.

Even dimmen…

Keukenverlichting met een dimmer is perfect. Tijdens het koken wil je veel licht, en als de afwas nog niet is opgeruimd, mag het wel wat minder. Je hebt de reguliere dimmer aan de muur, maar tegenwoordig zijn er ook veel draadloze dimmers. Of mobiele apps waarmee je het licht kunt dimmen.

Tip: heb je last van een knipperende lamp? Wanneer je de verkeerde dimmer gebruikt of probeert om een niet-dimbare lamp te dimmen, gaat een ledlamp knipperen. De oplossing? Schaf een dimbare ledlamp aan. Werkt het daarna nog steeds niet? Misschien combineer je een oude halogeen- of gloeilampdimmer met een ledlamp.

Keukenverlichting met afstandsbediening

Hóe fijn is het als je vanaf de bank het licht in de keuken kunt uitzetten? Of het licht een andere kleur kunt geven terwijl je aan de eettafel zit? Een afstandsbediening niet voor de televisie, maar voor je licht! Weet wel dat de afstandsbediening die je koopt, alleen werkt met de daarbij horende lampen. Dat betekent dat je alle lampen moet vervangen om het te laten werken. Een andere optie zijn ledspotjes op batterij. Vaak komen deze ook met een afstandsbediening. Leuk om (de binnenkant van) de keukenkastjes mee te verlichten.

Keukenverlichting met sensor

Als je via de keuken je huis binnenstapt, is het wel zo handig dat je hier meteen het licht kunt aandoen. Zoeken naar een lichtknop in het pikkedonker wil je niet. Soms lost een schakelaar bij de voor- of achterdeur al wat op. Maar hoe ideaal zou het zijn als het licht in de keuken meteen aanschiet als jij binnenstapt? Kies dan voor lampen met een bewegingssensor. Deze lampen kun je ook in keukenlades en -kastjes bevestigen.

Lampen shoppen!

Reality Zibal PlafonnièreBij vtwonen by fonQ€ 56,00Bekijk

Lucide XIRAX Plafondspot – ZwartBij vtwonen by fonQ€ 99,99Bekijk

Philips Super Slim PlafondlampBij vtwonen by fonQ€ 62,00Bekijk

MOOS Ziggy WandlampBij vtwonen by fonQ€ 89,00Bekijk

Philips Hue White Ambiance Milliskin Inbouwspot – GU10 – 3-packBij vtwonen by fonQ€ 105,00Bekijk

Verlichting in verschillende keukenstijlen

Wist je dat je jouw interieurstijl goed kunt doortrekken in de verlichting? Dit zijn de kenmerken voor verlichting per keukenstijl:

• Moderne lampen: als je van een moderne woonstijl houdt, is slimme verlichting eigenlijk onmisbaar. Maar ook qua lampen kun je voor een moderne look gaan. Houd je van mid-century modern? Glazen hanglampen passen bij jou! Liever minimalistisch modern? Een strakke plafonnière is misschien wat je zoekt.
• Landelijke lampen: heb je een landelijk keuken? Denk dan meer in de richting van rotan lampen. Natuurlijke materialen geven je kookpaleis een warm, landelijk sfeertje. Ook materialen als steen en hout helpen hierbij. Die laatste passen trouwens ook erg goed in een Scandinavische keuken.
• Industriële lampen: dit zijn meestal echte eyecatchers. Denk aan stoere, rauwe lampenkappen boven het kookeiland. Zwarte en grijze kleuraccenten spelen de hoofdrol.
• Design lampen: deze lampen zijn tijdloos, strak en prachtig afgewerkt. Vaak staan ze centraal in jouw keuken. De design woonstijl is perfect voor als je een tikkeltje out-of-the-box durft te denken.
• Basic lampen: basislampen in de keuken pakt meestal erg goed uit. Immers, de lampen moeten vooral praktisch zijn. Tierelantijntjes leiden soms af van de functie. Daarbij brengt zo’n basic woonstijl rust in de tent. En niets is vervelender dan een chaotische keuken.

Lees ook:

Materialen in de mix in de moderne keuken

Keukenverlichting vervangen

Wil je jouw lichtplan in de keuken een upgrade geven? Idealiter begin je hiermee bij de aanschaf van een keuken, maar soms is dat niet mogelijk. Bijvoorbeeld in een huurhuis. Of wanneer je de bestaande keuken wil houden, maar de oude halogeen- en gloeilampen de deur uit wil sturen. Keukenverlichting vervangen is in dat geval een optie.

Let op bij inbouwspotjes. Hier geldt: alles of niets. Je kunt niet één halogeenspot vervangen, je moet ze meteen allemaal meepakken. Laat je ook goed adviseren, het is een precies klusje!

Wat kost het?

De kosten van het totale lichtplan in de keuken en de uitvoering daarvan is erg afhankelijk van het aantal lichtpunten en hoe handig je zelf bent. Wanneer je zelf een lamp op kunt hangen, kom je al een heel eind. Maar spotjes inbouwen is een grotere klus en wordt vaak uitbesteed.

De gemiddelde prijs voor het aanleggen van de verlichting in de keuken is € 450 tot € 570. Hierbij gaat het om 3 tot 4 lichtpunten. Dit is exclusief de lampen. Wat betreft de lampen kun je het zelf zo gek maken als je wil. Ledstrips heb je al voor een paar tientjes. Voor een complete dimbare, smartverlichting-set moet je wel € 100 tot € 200 rekenen.

Bron: Foto 1: WVOJH | Foto 2: styling: Liza Wassenaar, fotografie Margriet Hoekstra | Foto 3 & 4: styling Ilona Jongepier, fotografie Dana van Leeuwen. | Foto 5 & 6: WVOJH. | Foto 7: styling Frans Uyterlinde, fotografie Margriet Hoekstra. | Foto 9: fotografie Barbara Kieboom, styling Frans Uyterlinde. | Foto 10: styling Liza Wassenaar, fotografie: Sonja Velda.