10 basisvormen voor het aanleggen van een tuin

26 februari 2023, 15:42

1. Rechthoek

De rechthoek is misschien wel de meest toegepaste basisvorm voor een tuinontwerp. Een rechthoek zorgt voor een duidelijke indeling en dus rust in het ontwerp, maar kan ook wat statisch zijn. Meerdere rechthoeken kunnen goed haaks op elkaar gezet worden, elkaar overlappen of – voor een speelser effect – gecombineerd worden met vierkante vormen. Bekijk een voorbeeld van een overzichtelijke en toch speelse tuin.

2. C-lijn of halve cirkel

Een C-lijn of halve cirkel als basis geeft een ruimtelijk, open en vriendelijk effect. Hoe je dit aanpakt? Trek met een passer een C-lijn op het ontwerp. Zet de punt van de passer op een logisch punt, zoals het midden van het huis. Of laat de lijn parallel lopen aan een ronde lijn in de gevel.

3. Diagonale lijn

Een diagonale lijn is krachtig qua vormgeving en geeft richting aan het ontwerp. De hoek van de lijn bepaal je zelf, een lijn die een hoek van 25 tot 45 graden met de gevel maakt komt het mooiste uit. Probeer er een zichtlijn van te maken, met aan het eind bijvoorbeeld een bankje, een mooie pot of een kunstwerk. De blik volgt dan de lijn naar het eindpunt: een goede truc om een kleine tuin groter te laten lijken. In dit tuinontwerp zie je goed het effect van diagonale lijnen.

Probeer de verschillende vormen eerst uit op papier Beeld vtwonen college basiscursus droomtuin | fotografie Stan Koolen — Beeld vtwonen college basiscursus droomtuin | fotografie Stan Koolen

4. S-lijn

De S-lijn is een goede basisvorm voor een natuurlijke en niet al te aangeharkte tuin, omdat die voor vlakken met organische vormen zorgt. De ‘harde’ lijnen van tuin worden verzacht, met als resultaat een speelse, weelderige tuin. Combineer verschillende S-lijnen zo, dat er vlakken met een mooie vorm overblijven.

5. Ruit en driehoek

Houd je van geometrische vormen? De ruit en de driehoek zorgen voor een strak lijnenspel in de tuin. Met de ruit als basisvorm maak je ook gebruik van de diagonale lijnen in de tuin, zodat deze vorm ruimtelijk werkt. In de meeste gevallen zullen er ook halve ruiten overblijven, een driehoek dus. Pas wel op dat er niet te veel kleine driehoekjes overblijven, want dan kan het ontwerp rommelig worden.

6. Vierkant

Het vierkant is ook zo’n een duidelijke geometrische vorm, die rustig overkomt. De vorm is statisch en niet zo ruimtelijk en daarom niet altijd geschikt voor een kleine tuin. In een grote tuin kan een vierkant juist gebruikt worden als heldere vorm om structuur te geven aan het ontwerp. Een vierkant is ook goed te gebruiken als contrast met ronde lijnen. Let op dat je niet te veel symmetrie in de tuin krijgt, want dit kan uiteindelijk saai zijn.

7. Ovaal

Het ovaal is een bijzondere, speelse vorm voor de tuin, met meer mogelijkheden dan met een ronde vorm. Een ovaal kan heel smal zijn of juist bijna rond. Het nadeel van een ovale vorm kan zijn dat er minder mooi gevormde stukken tuin overblijven, al kun je dit met weelderige beplanting camoufleren. Vooral met een langgerekt ovaal maak je gebruik van de diagonale lijnen in de tuin.

8. Cirkel

De cirkel is een krachtige geometrische vorm in de tuin. Zeker in een kleine tuin werkt een cirkelvormig gazon of terras in het midden zeer ruimtelijk. De ronde lijnen zijn zowel naar buiten als naar binnen gericht, en je wordt vanzelf naar het middelpunt getrokken. Teken de cirkel zo, dat er langs de randen voldoende ruimte overblijft voor beplanting. In de hoeken van de tuin is dan nog extra ruimte voor bijvoorbeeld een klein schaduwterras of een vijver. Overlappende cirkels zijn in een grotere tuin ook goed voor een ruimtelijk effect.

Een speelse tuin met verhogingen en als dikke bonus een zwemvijver. Beeld vtwonen special tuin 03 2021 | styling Fietje Bruijn | fotografie Alexander van Berge — Beeld vtwonen special tuin 03 2021 | styling Fietje Bruijn | fotografie Alexander van Berge

9. Kruisende lijnen

Kruisende lijnen zijn een prima keuze voor strak ontwerp, bijvoorbeeld met buxushaagjes. In de middeleeuwse kruidentuinen en ook in renaissance-tuinen zie je deze vorm veel terug, vaak met een duidelijk centraal punt in de vorm van een put of een zonnewijzer. Een basis in de vorm van een kruis zorgt voor een symmetrische vlakverdeling als de lijnen in het midden van het perceel bij elkaar komen. Voor een net even anders-dan-anders effect kun je het ‘kruispunt’ het midden plaatsen. Zo’n indeling is ook geschikt voor een ontwerp met grote vlakken.

10. Smalle vakken als coulisse

Een aantal lange, parallel lopende lijnen zorgen voor coulissen, dé manier om de tuin spannender te maken doordat je niet meteen alles ziet. Je kunt bijvoorbeeld werken met hagen of een flinke struik of boom. Deze basisvorm wordt niet zoveel gebruikt, maar is met een mooie invulling heel verrassend in de tuin. Als de smalle vakken parallel lopen aan de gevel van het huis, ontstaat er echt een coulissewerking. Het is ook mogelijk om de lijnen haaks op de gevel te zetten, de tuin zal dan langer lijken. Combineer – voor nog meer verrassingen – lange, smalle vakken op een aantal plekken met een dwarslijn of zelfs met een cirkel.

Aan de slag met de basisvormen

Heb je al een beetje een idee gekregen van de basisvormen? Dan wordt het nu tijd om met je tuinontwerp aan de slag te gaan:

Maak een plattegrond van de tuin, dit hoeft niet heel professioneel: als de afmetingen en de vorm maar kloppen.
Teken een van de tien basisvormen in op het ontwerp of werk met uitgeknipte stukjes karton.
Let op de verhoudingen, maak de vormen zeker niet te klein.
Experimenteer met vormen die elkaar overlappen of met diverse combinaties van basisvormen.

Kun je wel wat hulp en inspiratie voor de tuin gebruiken? Schrijf je dan in voor de vtwonen cursus Ontwerp je droomtuin!