In vier stappen een bessenstruik snoeien: wanneer en hoe?

Waarom moet je een bessenstruiken snoeien?

Het snoeien van de bessenstruik is belangrijk om de bessenplant optimaal te laten groeien. Dankzij het snoeien kunnen het zonlicht en frisse lucht beter bij de plant komen. Hoe korter je de takken knipt, hoe beter de plant groeit. Kort snoeien zorgt bij blauwe bessen bijvoorbeeld voor grotere bessen en langere trossen, maar minder opbrengst. Hoe meer takken vruchten kunnen dragen, hoe meer lekkers er valt te oogsten. Door de bessenstruik elk jaar te snoeien en tijdig bij te sturen, zul je merken dat je steeds meer van deze plant kunt genieten.

Wanneer moet je een bessenstruiken snoeien?

De beste tijd om bessen te snoeien in het gematigde klimaat van Nederland, is tijdens het rustseizoen. Dit is het moment waarin de plant vrijwel niet groeit. Snoei de bessenstruik bij voorkeur in een milde winterperiode, waarin het niet vriest. De reden hiervoor is dat het snoeien van de bessenstruik snoeiwonden oplevert, die de plant kwetsbaar maken voor beschadigingen door de kou. Aalbessen beginnen al vroeg met groeien. Zorg ervoor dat je deze uiterlijk eind januari snoeit. Het snoeien van andere bessenstruiken moet in ieder geval voor maart gebeuren, voordat de nieuwe groei begint.

Het verschil tussen gesteltakken en vruchttakken

Aan een bessenstruik zijn twee soorten takken te herkennen: vruchttakken en gesteltakken. De gesteltakken vormen de basis: het raamwerk van de plant. Houd bij het snoeien van de bessenstruik als vuistregel een minimum van vier gesteltakken aan. Deze hoofdtakken moeten na een jaar of vier vervangen worden maar je kunt er al vanaf het tweede of derde jaar na het planten mee beginnen. Als er aan wortels nieuwe scheuten worden gevormd, en er zijn op die plek al twee gesteltakken, dan kun je de oude tak verwijderen en laten vervangen door een grondscheut. Zolang het nog geen tijd is om de gesteltakken te vervangen geef je nieuwe scheuten beter geen kans om door te groeien. Dit gaat ten koste van de bessenstruik, die dan te weinig voedsel binnenkrijgt.

De meeste bessen groeien aan goed ontwikkelde éénjarige twijgen; zogenaamde vruchttakken. Dit zijn de korte twijgen met veel knoppen, die bij voorkeur zoveel mogelijk horizontaal op de gesteltak staan. Kort deze takken consequent in tot twee tot drie knoppen en knip ze af net boven een knop die naar buiten is gericht. Bovenste knoppen van ingekorte takken gaan als eerste groeien, omdat de voedingsstroom door het wegnemen het uiteinde van de tak deze het beste bereikt.

Bessenstruik snoeien in 4 stappen

Is het tijd om de bessenstruik te snoeien? Zorg voordat je begint dat het juiste snoeigereedschap klaar ligt. Volg dan deze vier stappen.

1. Verwijder de dode of beschadigde takken. Knip lage takken die tegen de grond hangen ook weg.
2. Knip alle dunne, zwakke of elkaar kruisende takken weg. Van twee naast elkaar groeiende takken moet je er één wegsnoeien. Haal takken die naar binnen toe gericht zijn ook weg.
3. Check aan de basis, oftewel de hoofdscheut van de struik, of er nieuwe grondscheuten zijn gaan groeien. Is het nog geen tijd om een gesteltak te vervangen, dan kun je deze allemaal wegknippen.
4. Dun de resterende takken uit om de struik licht en luchtig te houden. Snoei jaarlijks in totaal een derde tot de helft van alle takken weg en tel daarbij het aantal knoppen zoals hierboven staat beschreven.

Een verwaarloosde bessenstruik snoeien

Een bessenstruik waar niet naar wordt omgekeken, raakt versleten. Er groeien korstmossen op de takken en de opbrengst wordt steeds minder. Bij een verwaarloosde of oude bessenstruik is snoeien de oplossing. Verwijder dode of beschadigde takken en knip oude takken compleet weg om nieuwe uitlopers te krijgen.

Een bessenstruik onderhouden

Het snoeien van een bessenstruik is een belangrijk onderdeel van het onderhouden van deze plant. Maar je kunt meer doen om de bessenstruik goed te laten groeien. Bessenstruiken hebben zon nodig om sappige en volledig ontwikkelde bessen aan de takken te ontwikkelen. Zorg er wel voor dat de grond waarin de bessenstruik staat niet door de zon uitdroogt. Deze moet vochtig zijn, maar niet te nat. Als het water na een regenbui niet wegloopt, kun je de planten beter verplaatsen. Doe elk jaar een handje organische mest bij elke plant en denk na over het plaatsen van vogelnetten. De opbrengst van bessenstruiken kan namelijk behoorlijk verminderen door vogelvraat.

Een uitzondering is de cranberry, ofwel de veenbes. Als je die wilt kweken is het vaak nodig om de aanwezige grond te vervangen, omdat cranberry’s grond nodig hebben die vochtiger en zuurder is dan de meeste tuingrond in ons land.

Verschillende soorten bessen

Van de eetbare bessen die in een tuin kunnen worden gekweekt maak je jam of een frisse taartvulling. Je kunt bessen vers eten of er baksels mee garneren. Wist je dat een volwassen struik jaarlijks wel drie tot vijf kilo bessen kan dragen? De bessen kunnen geoogst worden van eind juni tot in augustus. Pluk je ze te vroeg, dan zijn ze nog zuur. Maar rijpe bessen kunnen zonder problemen nog enige tijd blijven hangen.

• Aalbessen zijn de kleine rode, zoetzure bessen die je zo met een vork van hun steeltje rist.
• Kruisbessen zijn wat ovaler en groter maar lastig te plukken omdat er allemaal stekels tussen de vruchten aan de takken groeien.
• Vlierbessen zijn donkerpaars, bijna zwart van kleur.
• Bosbessen zijn kleine glimmende bessen, die los aan een struik groeien en een donkere kleur hebben vanbinnen.
• Blauwe bessen zijn groter dan bosbessen, ze hangen bij elkaar in trossen en zijn glazig wit vanbinnen.

Check de plantenindex voor meer informatie over de verzorging van verschillende bessenstruiken.

Heeft het snoeien van de bessenstruik je een mooie oogst opgeleverd? Bessen bewaar je in de koelkast, laat je narijpen op een bord in de keuken, of eet je in één keer op. Andere types fruit leg je op een fruitschaal in de keuken, maar fruit opbergen kan ook op andere leuke manieren.