Stappenplan: spotjes aansluiten
Voor wie zoekt naar veelzijdige en duurzame verlichting zijn ledspotjes een geweldige oplossing. De enige voorwaarde is een verlaagd plafond of een koof. Er is namelijk ruimte nodig om de inbouwspotjes aan de elektra te verbinden. Maar spotjes aansluiten, hoe doe je dat? Dit stappenplan helpt je door het hele proces.
Stap 1: maak een lichtplan
Voordat je de verlichting in een ruimte gaat aanpassen is een goed lichtplan belangrijk. Daarin leg je vast waar de elektrapunten zitten en wat voor soorten verlichting je wilt toepassen. Zo zorg je voor sfeervolle verlichting die niet te fel is, maar ook zeker niet te donker. Bepaal hierna de hoeveelheid en verdeling van de spotjes in het plafond. De Europese Unie adviseert 300 tot 500 lux (lichtopbrengst per vierkante meter) voor binnenruimtes, zoals de woonkamer of keuken. Dat komt neer op één spot per drie vierkante meter.
Stap 2: het aansluitschema
De volgende stap is het bepalen van het aansluitschema: een overzicht waarmee je ziet hoe alle onderdelen van de installatie aan elkaar verbonden worden. Spotjes aansluiten kan op twee manieren: parallel- of seriegeschakeld.
- Bij parallel geschakelde spots verbind je elke spot apart aan het stroompunt, waardoor elke spot een eigen stroomcircuit heeft. De stroom wordt gelijk verdeeld over de verschillende spots. Hiervoor moet je de spotjes doorlussen. Is een spot stuk, dan wordt die stroom over de andere spots verdeeld. Zo blijft de rest van de spots branden wanneer er één spot uitvalt. Dit is het beste aansluitschema als je de spotjes wilt aansluiten op een dimmer.
- Bij seriegeschakelde spots verbind je de spots allemaal aan elkaar. De stroom loopt van de eerste spot door naar de tweede spot en zo verder. Is een spot stuk, dan is het stroomcircuit verbroken en branden alle spots niet. Als je de kapotte lamp vervangt doen ze het weer allemaal.
Check voordat je het aansluitschema bepaalt wat de stroomsterkte van de spots is. Spots van 12, 24 of 230 volt kun je parallel schakelen, maar voor spots van 350, 500, 700 of 1050 mA is een serieschakeling het best.
Stap 3: haal de juiste spullen in huis
Ga je spotjes aansluiten, zorg van voor onderstaande benodigdheden:
- Spots. Kies voor led-inbouwspots die bij het interieur passen qua design en lichtkleur. Keuze genoeg! Ledverlichting heeft een langere levensduur en is beter voor het milieu. Win-win dus.
- Transformators. Een transformator oftewel ‘trafo’ is een klein elektrisch apparaat dat de spanning omzet in hogere of lagere spanning. Je plaatst deze tussen de spots en de elektriciteitskabel. Zo wordt er verlaagde stroom geleverd aan de spots, waardoor deze zuiniger branden. Koop evenveel transformators als spotjes.
- Elektriciteitskabel voor 230 volt. Een dikte van 2×0,75 is voldoende tot tien spots, bij meer spots is een dikte van 2×1,00 nodig. Komen de inbouwspots in een vochtige ruimte met zware elektrische apparaten, zoals de badkamer? Gebruik dan hittebestendige draad om kortsluiting te voorkomen. Hoe lang moet de kabel zijn? Meet daarvoor de afstand van de plafondcentraaldoos tot de eerste spot, en daarna de afstand tussen alle spots. Tel dit bij elkaar op en voeg 20 centimeter speling toe per spot.
- Een lichtschakelaar of dimmer.
- Lasklemmen. Met deze klemmetjes verbind je verschillende kabels aan elkaar. Zorg voor twee lasklemmen per spot en twee lasklemmen voor de plafondcentraaldoos.
- Een kabelstripper.
- Een kniptang.
- Een boormachine met gatenzaag.
Stap 4: zet de stroom uit
Een wellicht voor de hand liggende, maar erg belangrijke stap! Schakel de elektriciteit uit in de ruimte waar je de ledspotjes gaat aansluiten. Dit doe je door in de meterkast de stop om te zetten.
Stap 5: aan de slag met de zaag
Meet uit waar je de spotjes in het plafond gaat aansluiten en markeer de plekken met potlood. Maak vervolgens met de boormachine gaten in het verlaagde plafond. Gebruik daarvoor de gatenzaag met fijne tanden en met een diameter die minimaal 4 millimeter kleiner is dan de inbouwspot. Zo voorkom je dat je een gat blijft zien als je de inbouwspot plaatst.
Stap 6: verbind de stroomkabel met de plafondcentraaldoos
De spotjes aansluiten op het lichtpunt doe je via de plafondcentraaldoos. Haal de beschermkap van de plafondcentraaldoos (of verwijder de oude lamp) en verbind de stroomkabel. Dat doe je zo:
- Haal met de kabelstripper 2 centimeter van het witte beschermende rubber van de stroomkabel weg, zodat de blauwe en bruine kabel die daarin zitten zichtbaar worden.
- Verwijder vervolgens met de kabelstripper ook 3 millimeter van het blauwe en bruine rubber, zodat het koper in de draden bloot komt te liggen.
- Pak er een lasklem bij en open het oranje klemmetje. Schuif het koper van de bruine draad in de linker opening van de lasklem. Schuif het koper van de bruine draad uit de plafondcentraaldoos in de rechter opening van de lasklem en sluit het oranje klemmetje. De middelste opening van de lasklem blijft leeg. De lasklem verbindt nu de bruine draden aan elkaar.
- Pak een andere lasklem en doe hetzelfde met de blauwe draden.
- Let op! Verbind nooit een bruine en blauwe kabel aan elkaar. Dit veroorzaakt kortsluiting.
Stap 7: trek de kabel door het plafond
De elektriciteitskabel is nu via de plafondcontactdoos verbonden aan het elektriciteitsnet van de woning. Voor het aansluiten van de spotjes in het plafond moet de kabel alleen nog op de goede plek komen te liggen. Trek de kabel over het verlaagde plafond, en haal de kabel een stuk door elk zaaggat heen zodat er een lus naar buiten hangt.
Stap 8: spotjes aansluiten
Tijd voor het aansluiten van de spotjes op de kabel. Begin bij de eerste kabellus en volg onderstaande stappen:
- Knip de lus door met de kniptang.
- Ontbloot opnieuw de koperen binnenkant van de blauwe en bruine draden aan beide uiteinden. Doe dit op dezelfde manier als bij stap 5.
- Verbind de twee blauwe draden aan elkaar met een lasklemmetje op dezelfde manier als hiervoor uitgelegd bij stap 5. Doe hetzelfde met de twee bruine draden. Let op! Verbind nooit een blauwe en bruine draad in hetzelfde lasklemmetje. Dit veroorzaakt kortsluiting.
- Voor het aansluiten van de spotjes op de kabel gebruik je de middelste openingen van de lasklemmen. Plaats de twee witte draden van de transformator in die middelste openingen. Draai tot slot de spot in de connector van de transformator.
- Leg de transformator aan de binnenkant van het verlaagde plafond. Duw de klemmen met springveer van de spot naar binnen en plaats de spot in het gat in het plafond. Duw de spot in het plafond tot deze aansluit. De klemmen gaan automatisch naar buiten, et voilà: het spotje is aangesloten!
- Herhaal punt 1 t/m 5 bij elke spot.
Stap 9: Installeer de lichtschakelaar of dimmer
Nu de spotjes in het plafond zitten, is er alleen nog een manier nodig om ze te bedienen. De spotjes aansluiten op een dimmer of schakelaar doe je via de wandcontactdoos. Verwijder zo nodig de oude schakelaar zodat de draden in de wandcontactdoos zichtbaar worden: een bruine en een zwarte draad. Soms komt ook de blauwe draad terug in de wandcontactdoos. Er zijn verschillende soorten dimmers, in dit artikel gaan we uit van een enkele dimmer. Het aansluiten van spotjes op een schakelaar of enkele dimmer werkt volgens hetzelfde principe:
- Op de achterkant van de schakelaar of dimmer vind je een aantal openingen. Afhankelijk van de schakelaar of dimmer worden deze openingen afgesloten met kleine schroeven. Is dit het geval? Draai ze dan open.
- Plaats het koper van de bruine draad in de opening die wordt aangegeven met de letter ‘L’ of met een pijl.
- Plaats het koper van de zwarte draad in de opening die wordt aangegeven met een golfje.
- Ook een blauwe draad in de wandcontactdoos? Plaats het koper van deze draad dan in de opening die wordt aangegeven met de letter ‘N’.
- Draai eventueel de schroeven weer dicht en plaats de schakelaar of dimmer in de wand.
Stap 10: zet de stroom weer aan en geniet van de spotjes in het plafond
Nog niet klaar met spotjes aansluiten? Dat komt goed uit, want spotjes zijn ook erg handig in de keuken. Maar eigenlijk verdient de hele woning het natuurlijk om in de spotlight te staan. Lees alles over verlichting en ga aan de slag met je lichtplan.
Spotjes shoppen…
/1ffcf596b79b4ca0b7bf1d01b6517da7/image.jpg)
/af2d47ab694b4a9bbb9bc32db28b7d3a/image.jpg)
/1f20d978bb334a939e98627b845a58bf/image.jpg)
/75196eb3b83c480c8d7216ccee8454a3/image.jpg)
/f6e2fe8a361542d6aef96a91f05eae7d/image.jpg)
/ad30c3e0326f41b7a6bd9ab85dd55628/image.jpg)
Bron: Beeld 1: vtwonen weer verliefd op je huis | seizoen 17 aflevering 4 | styling Liza Wassenaar | fotografie Sonja Velda | Beeld 2: vtwonen weer verliefd op je huis | seizoen 15, aflevering 6 | styling Eva van de Ven | fotografie Margriet Hoekstra
