Ontdek het ambacht: gedraaid staaldraad
Ze ogen zo licht als een veertje, maar zijn zwaar als staal. In een voormalige bakkerij in Tilburg maakt Ward Wijnant stoelen, kasten en kandelaars van gedraaid staaldraad. Dat lijkt makkelijker dan het is. ‘Ik hoef niet naar de sportschool.’
Maker Ward Wijnant (wardwijnant.nl)
Werkplaats voormalige bakkerij van 700 m2 in Tilburg
Techniek ontwerpen, tekenen, draaien, lassen, snijden, buigen, slijpen
Favoriete gereedschap ‘Mijn zelfontworpen machine om het staal mee te draaien’
Meubelmakersvak
‘Waarom ik meubels ben gaan maken? Omdat ik een ernstige vorm van dyslexie en dyscalculie heb. Architect worden, zoals mijn vader, zat er niet in.’ Zelf kan Ward Wijnant er hard om lachen. Omdat bouwkunde studeren voor hem dus geen optie was, ging hij naar het Hout- en Meubileringscollege (HMC) in Rotterdam. Daar leerde hij het meubelmakersvak tot in de puntjes, toch ontbrak er iets. ‘Door die opleiding aan het HMC ben ik als het ware opgegroeid met hout. Ik leerde alles over het maakproces, de technieken en materialen. Dat sprak me aan, maar het ging nooit over ontwerpen. Je kunt hout namelijk zo manipuleren dat je het in feite aan het vormgeven bent. Daarom houd ik ook niet van boomstamtafels die je nu zoveel ziet. Dat is gewoon een stuk stam met een blad erbovenop, verder is er niets mee gedaan. Terwijl je met hout juist de mooiste dingen kunt doen.’
“Meubels maken is leuk, maar het verhaal erachter is veel
interessanter”
Weerbarstig materiaal
Een stage bij Maarten Baas bracht hem op het spoor van het designvak. Bij die ontwerper besefte Ward dat hij naar de Design Academy in Eindhoven wilde. ‘Meubels maken is leuk, maar het waarom ervan, het verhaal erachter, vind ik veel interessanter. Maarten maakt onder meer meubels van klei. Op het HMC is dat vloeken in de kerk, maar ik vind het geweldig. Op een vakopleiding leer je hoe je iets maakt, maar niet waarom. Je leert: zo doen we het, en niet anders. Op de academie heb ik dat moeten afleren, dat heeft wel een halfjaar geduurd. Voor de eerste stoel die ik er maakte, kreeg ik een vette onvoldoende. Dingen hoeven niet per se functioneel of technisch perfect te zijn. Dat was voor mij een eyeopener.’
De stap van toegeeflijk hout naar weerbarstig staal heeft Ward te danken aan zijn schoonvader. ‘In 2015 heb ik van hem wat koperdraad gekregen, hij is elektricien, en daarmee ben ik modelletjes in elkaar gaan draaien. Ik werkte toen nog in de garage van mijn ouders. Uiteindelijk ben ik op zoek gegaan naar een materiaal dat sterker was, waar ik grotere objecten van zou kunnen maken. Zo is de collectie Twisted ontstaan: stoelen, kasten en kandelaars van gedraaid staaldraad.’
Ik wil laten zien dat met deze techniek van alles
mogelijk is
Stalen neuzen
Tegenwoordig heeft Ward een professionele werkplaats aan de Ringbaan Noord in Tilburg, pal tegenover Leen Bakker. Het verschil met de garage van zijn ouders had niet groter kunnen zijn. De voormalige bakkerij, die hij deelt met interieurbouwer Thijs Bedaux, bestaat voorin uit kantoren met glazen wanden. Een lange gang leidt naar het pièce de résistance: een enorme fabriekshal waar alle meubels worden gemaakt. Er staan grote bankwerkmachines, gereedschap hangt netjes gerangschikt op verrijdbare rekken, muziek schalt uit de luidsprekers. Hier schenkt Ward geen linksdraaiende latte, maar gewone filterkoffie. Dit is een werkplaats in de volle betekenis van het woord.
Dat bewijst ook zijn kleding, stevige cargopants en laarzen met stalen neuzen, die bestand zijn tegen het werken met staal en vuur. ‘Eerst draaide ik het staal enkel koud, zonder het te verhitten. Als je dat doet krijg je een heel gelijke twist. Ik draai altijd drie draden om elkaar, dan eindig je met een mooie ronde kabel. De draden klemde ik in een bankschroef, aan het uiteinde laste ik een handvat om grip te krijgen, en dan draaien maar. Man versus staal: in het begin had ik enorme spierpijn.’ Achter in de hal staat zijn grote trots: de zelfontworpen machine waarmee hij tegenwoordig de kabels koud draait. Lachend: ‘Ik zou hem eigenlijk de ‘Twister 2000’ moeten noemen. Door het draaien ontstaat een verbinding, het materiaal doet het zelf. Dat vind ik er zo fascinerend aan. Het is een nieuwe manier van verbinden, van máken.’
Zacht als boter
De eerste stoelen bestonden uit losse elementen die Ward aan elkaar laste, maar daar was hij niet tevreden over. ‘Het concept kon sterker. Dus heb ik bedacht hoe ik het frame uit één stuk kon maken, namelijk door het staal te verhitten en dan te buigen. Op die manier draai ik nu ook de losse onderdelen om elkaar. Bij sommige stoelen komt er geen las aan te pas.’
Om de kabels te kunnen buigen, verhit Ward Wijnant ze met een industriële gasbrander tot het staal letterlijk gloeiend heet wordt. Geen klus zonder gevaren. Hij stroopt zijn mouw op en laat een litteken zien. ‘Drie keurige twists naast elkaar, haha. Als het staal heet is, wordt het zo zacht als boter en draait het vrij makkelijk. Daarom is elke stoel net een beetje anders, want ik moet draaien en vormen tegelijk. Alles wordt op z’n kop gemaakt; ik werk van boven naar beneden en van dun naar dik. Zo bestaat de rugleuning van een stoel uit één kabel, doorlopend naar de poten waarin drie kabels bij elkaar komen.’ Een doordenkertje, ook voor niet-dyscalculisten, maar als je naar de foto’s kijkt, zie je wat de ontwerper bedoelt.
Speels gevoel
Er zijn talloze toepassingen voor Wards twisttechniek. Na de stoelen ging hij er kandelaren mee maken: ‘Iets kleins en makkelijks. Ze bestaan maar uit negen strengetjes.’ Sinds kort worden ze geproduceerd door Werkwaardig, zodat hij zijn handen weer vrij heeft voor het grotere werk. Grappig en een tikje vervreemdend is de collectie Twisted Functionals. Alledaagse gebruiksvoorwerpen, zoals een wasrek, rollator, vishengel en dranghek. De naam is een knipoog, want de gebruiksfunctie speelt een ondergeschikte rol. ‘Ik wil laten zien dat met deze techniek van alles mogelijk is. Het doet me denken aan het smeedwerk van vroeger, het heeft hetzelfde decoratieve en speelse gevoel. Voor mijn eigen keuken maak ik er nu handvatten mee, maar mijn grote droom is een hele gevel met allemaal Twisted-balkonnetjes. Dat lijkt me supervet.’
3x typisch Ward
1. ‘Ik ben begonnen in de garage van mijn ouders. Als de vrachtwagenchauffeurs de wijk inreden om het staal af te leveren, vroegen ze zich af of ze wel goed zaten. Maar de garage werd al gauw te klein. Bovendien was ik bezig met het ontwerpen van een eigen machine om het staal te draaien. Wel zes meter lang: die zou nooit passen.’
2. Nu deelt Ward Wijnant de werkplaats met interieurbouwer Thijs Bedaux, van wie de meeste bankwerkmachines zijn. Wards grote trots – de machine waarmee hij het staal koud draait – staat rechtsachter in de ruimte.
3. Elk stuk draagt Wards handschrift, ook letterlijk, want op elk meubel prijkt zijn voornaam, in stoere hoofdletters.
Nog meer inspirerende verhalen van ambachtslieden lees je hier.
