De betekenis van Chanoeka: 'Het feest brengt licht in huis'

Matwitte ecomix kandelaar in handvorm, 19×13,5×26,5 cm € 39,95, ook verkrijgbaar als 14x13x35,5 cm € 49,95 en in zandkleur 11x11x26,5 cm € 39,95. Witte ecomix kandelaar Sand 12x12x6,5 cm (bxdxh) € 17,15. Overige items privébezit. vtwonen 04-2022| Productie Tanja Saarberg | Styling Marlies Does | Fotografie Bart Brussee — vtwonen 04-2022| Productie Tanja Saarberg | Styling Marlies Does | Fotografie Bart Brussee

Leestijd 4 minuten • 29 november 2022, 17:00

Terwijl de lichtjes in de kerstboom in veel huishoudens al branden, branden in andere huishoudens kaarsen. Duizenden mensen in Nederland vieren in deze periode namelijk geen Kerstmis, maar het Joodse Chanoeka. Wat is het gedachtegoed achter deze achtdaagse viering? De Joodse Ephraim Goldstoff vertelt vol passie over de tradities, verhalen en sfeer. 'Het feest brengt letterlijk licht in de duisternis.'

Lees verder onder de advertentie

Het verhaal van Chanoeka

Chanoeka duurt acht dagen en wordt gevierd op de joodse datum 25 Kislew t/m 2 Tewet. Dat is dit jaar 18 tot en met 26 dec. Al sinds het jaar 70 v.C. wordt het door Joodse mensen gevierd. 'Het feest is gebaseerd op een wonder', steekt Ephraim van wal. 'Met het feest wordt de herinwijding van de Tweede Tempel door Judas Makkabeüs gevierd. Na de herinwijding was er slechts één kruikje koosjere olie om de kaars, die de Menora wordt genoemd, te laten branden. Het kruikje raakte echter niet leeg, waardoor deze acht dagen lang bleef branden. Daarom duurt het feest precies zo lang.'

'Hij vervolgt: 'Iedere dag wordt er een kaars in een achtarmige Menora aangestoken, tot ze allemaal branden. Licht is iets bijzonders, je kunt het niet zien of vastpakken, maar het is iets wat schijnt en de donkerte kan laten verdwijnen. Chanoeka is ook een symbolisch viering in deze laatste, donkere, periode van het jaar.'

Chanoeka tradities

Net als met kerst worden er pakjes gegeven aan kinderen. De laatste dag is vaak het feestelijks, want dan komt de gehele familie samen. Ephraim: 'Als traditie wordt er met kaarten gespeeld en met een soort tolletje, de Dreidel. Op de vier zijden van de Dreidel staan vier Hebreeuwse woorden: noen, giemel, hee en sjien. Deze woorden slaan op het wonder van de olie, dat bij het Chanoeka feest wordt herdacht.'

Lees verder onder de advertentie

Bij vele Joodse feestdagen mag je vanuit de oude tradities veel dingen niet doen, zoals koken, vuur maken of autorijden. 'Met Chanoeka mag je alles wel. Alleen het is wel gebruikelijk dat je je na het aansteken van de kaars even onthoudt van werkzaamheden en het gezellig hebt met elkaar. Er is niks verboden, maar dit moment draait wel echt om gezelligheid', zegt Ephraim. 'Een vast moment op de dag is er niet voor het aansteken van de kaars, al is het iedere dag wel een speciaal, mooi moment.'

LEES OOK

Hallo cocoon-seizoen: zo haal je extra licht in huis

Lees verder onder de advertentie

beeld vtwonen JA | vtwonen 11-2021 | styling Kim van Rossenberg | fotografie Sjoerd Eickmans — JA | vtwonen 11-2021 | styling Kim van Rossenberg | fotografie Sjoerd Eickmans

“Met de viering van Chanoeka brengen we acht dagen lang licht in de duisternis.”

Feestelijke aankleding

Een vaste tafelsetting of een strikt kledingvoorschrift is er niet tijdens Chanoeka. 'Het is geen must, maar in het algemeen ziet men er wel feestelijk uit', zegt Ephraim. 'Hetzelfde geldt voor de tafel. Er zijn geen regels voor, maar de tafel wordt altijd mooi gedekt. En natuurlijk staat de Menora er. Ook zijn er zijn geen kleuren die vaak worden gebruikt, iedere familie kan het precies naar eigen smaak doen.' Ook met gerechten en lekkernijen wordt er uitgepakt. 'We eten dan vaak een soort aardappelpannenkoekjes, die Latkes heten. Ook worden er soort Berliner bollen, die Soefganiot heten, gegeten.'

Liefdevolle dagen

De sfeer van het feest omschrijft Ephraim als warm en een gevoel van saamhorigheid. Dat het feest echt draait om liefdevolle dagen, vindt hij dan ook belangrijk om te benadrukken. 'Het Jodendom bestaat uit maar een klein groepje mensen. Met vijftien miljoen over de hele wereld, gaan we op in het grote geheel. Maar we hebben toch veel te vertellen en betekenen. Ik hoop dat wij als Joden juist in deze moeilijke tijden licht in de duisternis zijn', besluit hij.

Lees verder onder de advertentie

Zelf licht in de duisternis creëren

Of je nu wel op geen Chanoeka viert, van licht in huis halen tijdens de donkere maanden wordt iedereen gelukkiger.

01.
In huis doe je dat stijlvol en simpel met meerdere kaarsen. Door te kiezen voor een gedraaide variant in opvallende kleur maak je er een statement mee, zelfs als ie niet brandt. Ingetogen kan het ook: combineer dan drie klassieke, neutraal gekleurde kaarsen van verschillende hoogtes bij elkaar, als knusse sfeermaker.
02.
Meer licht in huis halen kan ook door een spiegel op te hangen. Het daglicht reflecteert namelijk in de spiegel, waardoor het gelijk een stuk lichter en levendiger voelt. Plaats de spiegel strategisch, het liefst tegenover of schuin tegenover een raam. Op die manier kun je het meest daglicht naar binnen 'trekken'. Nog een pluspunt van een spiegel of spiegelwand in de kamer: het maakt de ruimte optisch groter.
03.
Als je toe bent aan een project tijdens de donkere wintermaanden, is verven een mooi idee. Al helemaal als de muren in de woonkamer vrij donker zijn. Kies voor lichte kleuren, als crème, beige of gebroken wit, om de ruimte direct een stuk lichter te laten voelen.
04.
Grote, grove meubels kunnen (dag)licht blokkeren. Staan er zulke items voor het raam? Dan kan het slim zijn om ze te verplaatsen, om zo de natuurlijke lichtinval beter te benutten. Zo wordt schaduw geminimaliseerd, waardoor een ruimte lichter oogt.
05.
Stel een lichtplan op. Want wist je dat sommige lampen de sfeer juist kunnen verslechteren? Kies lampen met een kleur die dicht bij de kleur van het daglicht staan, zodat het natuurlijke licht geboost wordt.